Ağ Temelleri Barış Sevinç Ocak 15, 2025 0 Yorumlar

Subnetting ve CIDR Notasyonu Nedir ? Adım Adım Örnekler İle

Herkese merhabalar.Bu yazımda bir önceki yazımın devamı olarak Subnetting ve CIDR Notasyonu kavramlarından bahsedecegim.

1. Subnetting Nedir?

Subnetting (alt ağlara bölme), büyük bir ağı daha küçük alt ağlara bölme işlemidir. Bu, ağ kaynaklarının daha verimli kullanılmasını sağlar ve aynı zamanda ağ yönetimini kolaylaştırır.

Neden Subnetting Yapılır?

Büyük ağlarda gereksiz adres tahsisinin önüne geçerek IP adresi israfını önlemek,

Daha küçük ağ segmentleri ile daha az çakışma alanı ve daha iyi performans sağlamak,

Her alt ağı kendi sınırları içinde izlenebilir ve yönetilebilir kılarak güvenliği arttırmak,

gibi ihtiyaçlardan ötürü subnetting yapılabilir.

2. IP Adresi Temelleri

Hızlıca bir tekrar etmek gerekirse;

IPv4 adresleri,32 bitten oluşur ve nokta ile ayrılmış dört adet ondalıklı sayı olarak gösterilirler.(Örneğin:192.168.1.1)

IP adreslerinin iki temel bileşeni olduğundan bahsetmiştik. Network ID(Hangi ağda olduğunu belirten kısım) ve Host

ID(Cihazın kendisini belirten kısım).

Örneğin:192.168.1.0/24 ifadesinde;

‘192.168.1’ Network ID’dir.

‘0’ ise Host ID’dir

‘/24’ subnet mask’ı ifade eder.

3. Subnet Mask Nedir?

Subnet mask, IP adresinin hangi kısmının network, hangi kısmının host olduğunu belirler.

Standart Subnet Masklar:
Class A: 255.0.0.0 (/8)
Class B: 255.255.0.0 (/16)
Class C: 255.255.255.0 (/24)

Subnet mask, IP adresiyle bit düzeyinde karşılaştırılarak network ve host bölümleri ayrılır.

Örnek:192.168.1.0/24 için subnet mask: 255.255.255.0’dır.

Network ID belirleyen nedir?

Network ID belirleyen unsur vardır.

IP adresi (örneğin, 192.168.1.25)
Subnet mask (örneğin, 255.255.255.0 veya /24).

Subnet mask,hangi bitlerin network kısmına (network bitleri) ve hangi bitlerin cihazlara (host bitleri) ait olduğunu belirtir.

Network ve Host Kısımları

Network kısmı: Subnet mask’taki 1 bitleriyle belirlenir.
Host kısmı: Subnet mask’taki 0 bitleriyle belirlenir.

Network ID Nasıl Hesaplanır?

IP adresini ve subnet mask’ı binary formata çevirin.
Her iki binary değere mantıksal AND işlemi uygulayın.
Sonuç, Network ID’yi verir.

Mantıksal AND İşlemi

1 AND 1 = 1
1 AND 0 = 0
0 AND 0 = 0

Örnek Hesaplama

Örnek 1:

IP adresi: 192.168.1.25
Subnet mask: 255.255.255.0 (/24)

Adım 1: IP ve subnet mask binary olarak yazılır.

192.168.1.25 → 11000000.10101000.00000001.00011001
255.255.255.0 → 11111111.11111111.11111111.00000000

Adım 2: Mantıksal AND işlemi uygulanır:

11000000.10101000.00000001.00011001(IP)

AND

11111111.11111111.11111111.00000000 (Mask)

Sonuç=11000000.10101000.00000001.00000000

Adım 3: Binary sonucu tekrar ondalık forma çevrilir:

11000000.10101000.00000001.00000000 → 192.168.1.0

Sonuç: Network ID = 192.168.1.0

Örnek 2:

IP adresi: 10.0.5.150
Subnet mask: 255.255.252.0 (/22)

Adım 1: Binary formatına çevirin:

10.0.5.150 → 00001010.00000000.00000101.10010110
255.255.252.0 → 11111111.11111111.11111100.00000000

Adım 2: Mantıksal AND işlemi yapın:

00001010.00000000.00000101.10010110(IP)

AND

11111111.11111111.11111100.00000000 (Mask)

Sonuç=00001010.00000000.00000100.00000000

Adım 3: Binary sonucu ondalık forma çevirin:

00001010.00000000.00000100.00000000 → 10.0.4.0

Network ID Belirleme Pratiği

Herhangi bir IP adresi ve subnet mask verildiğinde:

Subnet mask’ı kontrol edin ve kaç bitin ağ kısmına ayrıldığını anlayın.
IP adresinin ağ kısmını subnet mask ile belirleyin.
Host kısmını sıfır yaparak Network ID’yi bulun.

4.CIDR (Classless Inter-Domain Routing):

IP adreslerini daha verimli kullanmak ve internetin ilk yıllarında kullanılan Classful Addressing (sınıflara dayalı adresleme) sisteminin sınırlıklarını gidermek için geliştirilmiş bir adresleme yöntemidir.

CIDR, bir IP adresini ve bu adrese ait alt ağ maskesini birlikte tanımlar.

CIDR notasyonu, IP adresini ve slash kullanarak alt ağ maskesinin kaç bit olduğunu belirtir.

Örnekler:

192.168.0.0/24: Bu ifade, bu ağın 24 bitlik bir subnet mask’e sahip olduğunu belirtir.
Subnet Mask: 255.255.255.0
10.0.0.0/8: Bu ifade, bu ağın 8 bitlik bir subnet mask’e sahip olduğunu belirtir.
Subnet Mask: 255.0.0.0

Classful Addressing’de Class A, B, C sınıfları, sabit ağ genişliklerine sahipti. CIDR, daha küçük veya daha büyük bloklar kullanarak esneklik sağlar.

CIDR ile Class B ya da Class C’ye bağlı kalmak yerine, kendi ihtiyaçlarınıza göre bir subnet belirleyebilirsiniz.

CIDR Kullanım Örneği

Senaryo:

Bir ofis ağında 20 cihaz var (bilgisayarlar, yazıcılar, IP telefonlar vb.).
Her cihaza bir IP adres atanması gerekiyor.
Ayrıca, ileride ağın büyüme ihtimalini karşılamak için %20 büyüme payı bırakılacak.

Çözüm:

1.Gerekli IP Sayısı:

20 cihaz için en az 20 IP adresi gereklidir.
%20 büyüme payı için: 20×1.2=24 adres gerekir.

2.CIDR Hesaplama:

Subnet mask seçimi için 24 veya daha fazla IP adresini karşılayan bir ağ seçilmelidir.
2^n−2 ≥ 24 eşitliğinde:
n=5 → 2^{5} = 32, bu yapılandırma 32 IP adresi sağlar (30 kullanılabilir, çünkü 1 adres ağ ve 1 adres yayın için ayrılır).

3.Sonuç:

CIDR Notasyonu: 192.168.1.0/27
Bu, ofis ağında 30 kullanılabilir IP adresi sağlar.

Senaryo:

2000 cihaz için bir IP bloğu tahsis etmeniz gerekiyor.
Şirket, gelecekteki büyüme için %25 oranında fazladan IP adresi istiyor.

Çözüm:

1.Gerekli IP Sayısı:

2000×1.25=2500 adres gerekir.

2.CIDR Notasyonu:

2^n−2 ≥ 2500:
n=12 → 2^{12} = 4096.
CIDR Notasyonu: 10.0.0.0/20.
Bu yapılandırma 4096 adres sağlar (4094 kullanılabilir).

5. Subnetting Nasıl Yapılır?

1.İhtiyaç Analizi Yapın

Kaç alt ağ gerektiğini belirleyin.
Her alt ağda kaç cihaz bulunacağını hesaplayın.

Örnek:

4 alt ağ gerekiyor.
Her alt ağda maksimum 30 cihaz bulunacak.

2.Alt Ağ Maskesini Belirleyin

Kullanılabilir IP adreslerini, ağ ve broadcast adreslerini hesaplamak için uygun subnet mask belirlenir.
2^ n ≥ Gerekli Alt Ağ Sayısı formülüyle, kaç bitin alt ağlara ayrılacağını bulun.

Örnek:

4 alt ağ gerekiyor, yani 2²=4 → 2 bit alt ağlar için ayrılır.

Subnet Mask:

Varsayılan Class C: 255.255.255.0 (/24).
Subnet mask: 255.255.255.192 (/26).

3.Alt Ağları Hesaplayın

Alt ağ büyüklüğünü hesaplayın:

2^Host Bitleri −2 ≥ Her Alt Ağdaki Cihaz Sayısı

26 bit alt ağ maskesi → 32–26 = 6 bit host için kalır.
2⁶ −2 = 62 kullanılabilir IP.

Örnek:

Her alt ağda 62 cihaz desteklenir, 4 alt ağ oluşturulabilir.

4.IP Aralıklarını Belirleyin

Alt ağları IP adres bloğunda eşit şekilde bölün.

Örnek: IP Bloğu: 192.168.1.0/24

Alt Ağ 1: 192.168.1.0–192.168.1.63
Alt Ağ 2: 192.168.1.64–192.168.1.127
Alt Ağ 3: 192.168.1.128–192.168.1.191
Alt Ağ 4: 192.168.1.192–192.168.1.255

5.Ağ ve Broadcast Adreslerini Belirleyin

Ağ Adresi: Alt ağın ilk IP adresidir (örneğin, 192.168.1.0).
Broadcast Adresi: Alt ağın son IP adresidir (örneğin, 192.168.1.63).

6.IP Atamaları Yapın

Her cihaz için kullanılabilir IP adreslerini belirleyin.

Örnek:

192.168.1.1–192.168.1.62 (Alt Ağ 1 için kullanılabilir IP’ler).

Kullanabileceğiniz 2 tablo örneği veriyorum.

Genel Değerlendirme

Subnetting, IP adreslerini daha verimli kullanmak ve ağları mantıksal olarak bölmek için kullanılan bir tekniktir.

Avantajları:

IP adreslerinin israfını önler.
Ağ güvenliğini artırır.
Trafik yönetimini kolaylaştırır.

Nasıl Çalışır:

Bir ağ, alt ağ maskesi (subnet mask) kullanılarak daha küçük parçalara bölünür.
Her alt ağ, kendine özel bir ağ adresi ve yayın (broadcast) adresine sahip olur.
Kullanılabilir IP aralığı, ağ gereksinimlerine göre ayarlanır.
CIDR, IP adreslerini sınıfsız bir şekilde dağıtmayı sağlayan bir adresleme yöntemidir.

Avantajları:

IP adreslerini sınıflandırmaya bağlı kalmadan esnek bir şekilde tahsis eder.
İnternet üzerindeki yönlendirme tablolarını küçülterek verimliliği artırır.
Alt ağları daha karmaşık bir şekilde bölebilme olanağı tanır (örneğin, VLSM ile).

Nasıl Çalışır:

CIDR, IP adreslerini prefix uzunluklarıyla ifade eder (örneğin, /24, /26).
Ağ maskesi, kullanılan bit sayısını belirtir, böylece IP adresleri esnek ve optimize bir şekilde tahsis edilir.

Share this content: